#KNXis35: Lịch sử và sự phát triển của KNX
- KNX Vietnam
- 3 ngày trước
- 11 phút đọc
Để kỷ niệm chặng đường 35 năm phát triển của KNX, chúng tôi xin trân trọng giới thiệu bài viết này, được lược dịch và biên tập từ bài gốc của biên tập viên Yasmin Hashmi, đăng trên tạp chí KNXtoday – một trong những nguồn thông tin uy tín nhất về công nghệ KNX. Bài viết sẽ đưa chúng ta khám phá lịch sử hình thành, những nguyên tắc cốt lõi và các cột mốc đáng nhớ đã làm nên vị thế của KNX như một tiêu chuẩn toàn cầu cho nhà và tòa nhà thông minh ngày nay.
KNX đã bước sang tuổi 35! Tiêu chuẩn kiểm soát tòa nhà toàn cầu này, được khởi xướng bởi một số nhà sản xuất châu Âu có tầm nhìn xa trông rộng, giờ đây đã quy tụ hơn 500 thành viên sản xuất, cung cấp hơn 8000 sản phẩm đa dạng có thể kết hợp với nhau, được triển khai bởi hơn 135.000 chuyên gia được chứng nhận trên khắp thế giới. Đây thực sự không phải là một kỳ tích nhỏ. Trong 35 năm qua, nhiều sáng kiến đầy hứa hẹn về giải pháp điều khiển ngôi nhà và tòa nhà đã xuất hiện rồi biến mất, nhưng KNX không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ, trở thành một tiêu chuẩn phổ biến trong việc điều khiển chiếu sáng, hệ thống sưởi, thông gió, điều hòa không khí, rèm cửa, hệ thống an ninh, quản lý năng lượng và nhiều hơn thế nữa.
Trong bài viết đầu tiên của loạt bài #KNXis35, chúng ta hãy cùng đặt nền móng bằng cách nhìn lại những khởi đầu đầy lạc quan và những thành tựu lớn mà KNX đã đạt được cho đến nay.
Nguồn gốc ra đời
Năm 1990, một nhóm nhỏ các hãng sản xuất thiết bị điện Châu Âu, bao gồm các tên tuổi lớn như Siemens, Gira, Jung, Merten và Berker, đã cùng nhau thành lập Hiệp hội EIB (EIBA). Mục tiêu của họ là tạo ra một tiêu chuẩn tự động hóa tòa nhà thống nhất dựa trên công nghệ bus. Từ sáng kiến này, EIB (European Installation Bus) đã ra đời như một giao thức, và những thiết bị EIB đầu tiên đã được chứng nhận vào năm 1992.
Những nhà sản xuất này nhận thấy rằng việc mỗi công ty sở hữu một hệ thống độc quyền riêng sẽ làm phân mảnh thị trường. Ngược lại, bằng cách hợp tác và tạo ra một tiêu chuẩn chung, họ có thể mang đến cho người dùng nhiều lựa chọn hơn và các giải pháp tổng thể tốt hơn, từ đó ngăn chặn tình trạng phụ thuộc vào một nhà cung cấp duy nhất (vendor lock-in) và cùng nhau mở rộng "miếng bánh" thị trường cho tất cả. Chính nỗ lực hợp tác này đã đặt nền móng cho câu chuyện phát triển của KNX.
Trên thực tế, trước KNX, đã có một số giao thức kiểm soát tòa nhà cạnh tranh nhau, bao gồm EIB, BatiBUS và EHS (European Home Systems protocol). Để chấm dứt sự phân mảnh này, các tổ chức đứng sau những giao thức này đã hợp nhất vào tháng 5 năm 1999 để thành lập Hiệp hội Konnex, sau này được rút ngắn thành Hiệp hội KNX (KNX Association).
Các nguyên tắc cốt lõi
Việc hợp nhất nhằm mục đích tạo ra một tiêu chuẩn duy nhất, thống nhất, kết hợp sức mạnh của ba giao thức hiện có, dựa trên những nguyên tắc tiên phong:
Khả năng tương tác và độc lập với nhà sản xuất: Tất cả các sản phẩm được chứng nhận KNX đều được đảm bảo hoạt động cùng nhau một cách liền mạch, và thông số kỹ thuật không bị kiểm soát bởi một công ty duy nhất. Điều này mang lại sự linh hoạt tối đa cho người dùng và các kỹ sư.
Tiêu chuẩn mở: KNX là một tiêu chuẩn thực sự mở và các thông số kỹ thuật của nó được công bố rộng rãi. Điều này thúc đẩy sự chấp nhận rộng rãi, đổi mới liên tục và đảm bảo sự ổn định lâu dài cho hệ thống.
Điều khiển thông minh phi tập trung (hệ thống phân tán): KNX không phụ thuộc vào một bộ điều khiển trung tâm mà dựa vào tính năng thông minh được tích hợp trong mỗi thiết bị KNX kết nối với bus. Điều này có nghĩa là nếu một thiết bị gặp sự cố, phần còn lại của hệ thống vẫn tiếp tục hoạt động, đảm bảo độ tin cậy cao.
Khả năng tương thích ngược: Tất cả các sản phẩm KNX mới đều tương thích ngược với các cài đặt cũ hơn. Điều này bảo vệ khoản đầu tư của chủ sở hữu tòa nhà và cho phép nâng cấp, mở rộng dễ dàng các hệ thống hiện có, bất kể tuổi đời của chúng.
Linh hoạt và khả năng mở rộng: KNX được sử dụng cho nhiều ứng dụng đa dạng, từ nhà ở dân dụng nhỏ đến các khu phức hợp thương mại lớn như văn phòng, khách sạn, sân bay, bệnh viện, v.v. Hệ thống có thể dễ dàng mở rộng hoặc cấu hình lại mà không cần thay đổi hạ tầng lớn, khi yêu cầu thay đổi.
Độ tin cậy và sự bền vững: Các quy trình thử nghiệm và chứng nhận nghiêm ngặt cho tất cả các sản phẩm KNX đảm bảo chất lượng cao và hoạt động đáng tin cậy. Trên thực tế, có những hệ thống được cài đặt từ hàng thập kỷ trước vẫn đang hoạt động hoàn hảo.
Hiệu quả năng lượng: Bằng cách tự động hóa và tối ưu hóa các chức năng như chiếu sáng, hệ thống sưởi, điều hòa không khí, cũng như việc tạo ra, lưu trữ và sử dụng năng lượng, dựa trên yếu tố hiện diện, thời gian trong ngày, nhiệt độ, biểu giá năng lượng, v.v., KNX giúp tiết kiệm đáng kể năng lượng và chi phí.
Công cụ phần mềm duy nhất (ETS): Công cụ phần mềm kỹ thuật độc lập với nhà sản xuất (ETS) giúp đơn giản hóa việc thiết kế, cấu hình và vận hành hệ thống KNX, giữ cho mọi thứ dễ dàng và hiệu quả.
Những nguyên tắc này đã cùng nhau biến KNX thành một tiêu chuẩn bền vững trong tương lai, linh hoạt và đáng tin cậy trong thế giới nhà và tòa nhà thông minh, góp phần vào sự mở rộng toàn cầu của nó.
Các cột mốc quan trọng
Dưới đây là danh sách, tuy không đầy đủ, nhưng là những thành tựu lớn của KNX trong suốt 35 năm qua:
1990: Thành lập Hiệp hội EIB (EIB Association)
1991: Công bố thông số kỹ thuật mở EIB (phiên bản đầu tiên).
1992: Sản phẩm đầu tiên được chứng nhận EIB ra mắt thị trường (bus coupler unit).
1993: Ra mắt phiên bản đầu tiên của phần mềm ETS, dùng để thiết kế, cấu hình và vận hành hệ thống EIB.
1994: Lần đầu tiên ra mắt Trung tâm đào tạo EIB và tạp chí EIB Journal.
1996: Chứng nhận EIB Partner đầu tiên. EIB Partner là người đủ điều kiện để tư vấn và lắp đặt hệ thống EIB. Ngay sau đó là sự ra mắt sáng kiến Scientific Partnership nhằm thúc đẩy hợp tác với các tổ chức như trường đại học, cao đẳng kỹ thuật và trung tâm nghiên cứu.
1997: Bắt đầu tiến trình sáp nhập giữa EIB, Batibus và EHS.
1999: Thành lập Hiệp hội Konnex, sau này đổi tên thành Hiệp hội KNX.
2001: Công bố thông số kỹ thuật KNX (KNX specification), sử dụng EIB làm hệ thống cốt lõi, dựa trên cáp xoắn đôi (TP) làm phương tiện truyền dẫn. Đồng thời, cũng chứng kiến sự ra đời của sóng vô tuyến (RF) như một phương tiện truyền dẫn khác, mở ra khả năng giao tiếp không dây.
2002: Phiên bản đầu tiên của thông số kỹ thuật KNX được công bố. Đây là một cột mốc quan trọng, cung cấp một khung kỹ thuật thống nhất cho các nhà sản xuất.
2003: KNX được phê chuẩn là tiêu chuẩn Châu Âu cho Hệ thống điện tử nhà và tòa nhà (Home and Building Electronic Systems - CENELEC EN 50090).
2004: ETS3 ra mắt, cùng với một đường truyền dẫn khác dưới dạng KNX IP.
2006: KNX đạt được một bước đột phá lớn khi được phê chuẩn là tiêu chuẩn quốc tế (ISO/IEC 14543-3).
2007: Ra mắt KNXnet/IP, do nhu cầu tích hợp KNX vào mạng IP ngày càng lớn và chuẩn bị cho tầm quan trọng ngày càng tăng của công nghệ IP.
2008: Hiệp hội KNX lần đầu tiên xuất hiện tại triển lãm ISE (Integrated Systems Europe) ở Amsterdam.
2010: Ra mắt ETS 4 với nhiều cải tiến. Hiệp hội KNX cũng lần đầu tiên xuất hiện tại triển lãm Light + Building ở Frankfurt với "KNX City" cùng các gian hàng khác. Hơn 100 thành viên KNX đã tham gia triển lãm. Cũng trong năm này, sự kiện "TOP" đầu tiên của KNX tại triển lãm Light + Building, bao gồm lễ trao giải KNX Awards nhằm vinh danh các dự án KNX xuất sắc trong tự động hóa nhà và tòa nhà.
2012: Trung tâm đào tạo KNX được chứng nhận đầu tiên tại Úc. Năm này cũng chứng kiến sự ra mắt của ETS Apps cho các chức năng bổ sung và cá nhân hóa.
2013: KNX chính thức được Trung Quốc phê chuẩn (GB/T 20965) làm tiêu chuẩn quốc gia khuyến nghị cho lĩnh vực điều khiển nhà và tòa nhà. Đồng thời, ETS eCampus cũng ra mắt, cung cấp khóa đào tạo trực tuyến về kiến thức cơ bản về KNX.
2014: Ra mắt ETS5 với khả năng tích hợp KNX RF.
2015: KNX Secure chính thức ra mắt, bao gồm KNX Data Secure và KNX IP Secure.
2019: KNX IP Secure được công nhận là tiêu chuẩn bảo mật quốc tế (EN ISO 22510), củng cố vị thế dẫn đầu của KNX trong lĩnh vực an toàn cho tự động hóa tòa nhà.
2020: Ra mắt triển lãm trực tuyến KNXperience và lễ trao giải nhằm ứng phó với đại dịch COVID.
2021: Ra mắt ETS6.0, một phiên bản quan trọng mang đến các tính năng và cải tiến mới. Năm 2021 cũng chứng kiến sự ra đời của KNX Startup Incubator, một sáng kiến hỗ trợ các công ty khởi nghiệp giai đoạn đầu và thúc đẩy đổi mới, đặc biệt trong lĩnh vực giải pháp KNX IoT và AI.
2022: Tiêu chuẩn KNX 3.0 được phát hành, mở ra kỷ nguyên KNX IoT. KNX tích hợp với các công nghệ nhà thông minh mới nổi như Amazon Alexa, Google Assistant và Apple HomeKit, cũng như KNX IoT để thu hẹp khoảng cách giữa các cài đặt KNX truyền thống và hệ sinh thái IoT rộng lớn hơn. Năm 2022 cũng chứng kiến KNX Secure nhận được chứng nhận "Information security tested Smart Home and Building" từ VDE - Association for Electrical, Electronic & Information Technologies (Hiệp hội Công nghệ Điện, Điện tử & Thông tin).
2023: Phát hành mã nguồn mở KNX IoT (KNX IoT open-source stack) và ra mắt các thiết bị KNX IoT đầu tiên. Mã nguồn mở KNX IoT giúp các nhà sản xuất, ngay cả những người chưa có kinh nghiệm về KNX, dễ dàng và tiết kiệm chi phí hơn trong việc tạo ra các thiết bị hỗ trợ IoT. Cũng trong năm 2023, sự kiện Hackathon KNX đầu tiên được tổ chức, và KNX đã được trao giải thưởng Global Technology Innovation Leadership 2023 (giải thưởng Lãnh đạo đổi mới công nghệ toàn cầu)
2024: Phát hành ETS6.3 – một phiên bản lớn bao gồm 27 chức năng mới, trong đó có tăng cường bảo mật, đơn giản hóa quy trình làm việc và hỗ trợ KNX IoT. Cũng trong năm 2024, ra mắt sự kiện "Women in KNX" diễn ra tại triển lãm Light + Building (L+B), nhằm hỗ trợ nữ giới trong ngành và thúc đẩy gia tăng số lượng nữ giới làm việc trong lĩnh vực KNX. L+B cũng chứng kiến sự ra mắt của các gateway KNX-to-Matter đầu tiên, cho phép tích hợp phạm vi công nghệ thông minh rộng hơn nữa vào các cài đặt KNX. Vào tháng 4 năm 2024, chương trình KNX NextGen được khởi động nhằm đào tạo những người trẻ và người tìm việc với kiến thức cơ bản về KNX.
Khai mạc Women in KNX tại Light + Building 2024 (nguồn ảnh: knxtoday.com) Vào tháng 9 năm 2024, Ban điều hành KNX bổ nhiệm Jean-Christophe Krieger làm Chủ tịch Hiệp hội KNX, tiếp quản từ Franz Kammerl, người đã giữ vị trí này trong 11 năm.
2025: Hiệp hội KNX tuyên bố ý định tích hợp AI vào các phát triển trong tương lai để đơn giản hóa hành trình của khách hàng và giảm bớt nỗ lực kỹ thuật trong việc lắp đặt.
Sự phát triển của Hiệp hội KNX
Hiệp hội KNX được thành lập với vai trò một tổ chức phi lợi nhuận theo luật pháp Vương quốc Bỉ để phát triển và quảng bá tiêu chuẩn KNX trong lĩnh vực tự động hóa nhà và tòa nhà. Sứ mệnh của hiệp hội là phát triển KNX trở thành tiêu chuẩn toàn cầu cho các giải pháp nhà và tòa nhà thông minh, đảm bảo tính an toàn, kết nối và có thể sử dụng phổ biến. Một phần quan trọng trong cơ cấu quản trị của hiệp hội là Đại hội đồng, chịu trách nhiệm bầu chủ tịch và phó chủ tịch của Ban điều hành KNX - KNX Executive Board’s (KEB). KEB tự chịu trách nhiệm về định hướng chiến lược và quản lý tổng thể. Ngoài ra còn có một Ban kỹ thuật - Technical board giám sát việc phát triển và cải tiến tất cả các thông số kỹ thuật của KNX, và các nhóm công tác tham gia vào các phát triển kỹ thuật.
Ngay từ đầu, KNX đã khuyến khích thành lập các Nhóm quốc gia (National Groups) – đại diện chính thức của KNX tại một quốc gia hoặc khu vực cụ thể – và các Câu lạc bộ người dùng (Userclubs) – cung cấp mạng lưới và hỗ trợ tại địa phương. Nhờ năng lượng mà Hiệp hội KNX đã đổ vào việc này, cùng với sự nhiệt tình đối với công nghệ trên toàn thế giới, một cộng đồng toàn cầu ngày càng phát triển đã được hình thành, hiện tại lên tới con số ấn tượng là 45 Nhóm Quốc gia và 26 Câu lạc bộ Người dùng.
Các nhóm khoa học (Scientific Groups) – thường là các trường đại học, trường cao đẳng kỹ thuật và viện nghiên cứu – cũng đã được thành lập và hiện có hơn 180 nhóm. Ngoài ra, hiện có 500 trung tâm đào tạo KNX tại 71 quốc gia trên toàn thế giới, đã chứng nhận hơn 135.000 người là KNX Partner cho đến nay.
Kết luận
Triết lý dài hạn, mang tính tiên phong của Hiệp hội KNX, kết hợp với những tiến bộ kỹ thuật không ngừng và cách tiếp cận hướng ngoại của đội ngũ nhân sự, đã đảm bảo sự chấp nhận và phát triển ấn tượng của KNX bởi một cộng đồng toàn cầu đầy nhiệt huyết. Những hệ thống lắp đặt trên toàn thế giới chính là minh chứng cho sự linh hoạt, mạnh mẽ, độ tin cậy và tuổi thọ của KNX.
Trong các bài viết tiếp theo thuộc series #KNXis35, chúng ta sẽ cùng tôn vinh một số khía cạnh quan trọng của KNX, cũng như những dự án lắp đặt KNX đáng kinh ngạc trên khắp thế giới.
Yasmin Hashmi là Biên tập viên của tạp chí KNXtoday.
-02.png)
コメント